مبانی نظری وپیشینه پژوهش اختلالات تنظیم هیجان

جزئیات و دریافت

مقدمه
یکی از موضوعاتی که در طی دو دهه  ی گذشته تلاش و توجهات تجربی و نظری فراوانی را به خود جلب کرده است، بحث هیجانها است. این علاقه و توجه تا حدی می  تواند به دلیل نقشی باشد که هیجان و تنظیم هیجان در رفتارهای بیرونی (فردی) ایفا می  نماید. نظریه  پردازان و دانشمندان مختلف، تعاریف متعددی از هیجان ارائه داده  اند، اما در مجموع می  توان گفت که هیجان رویدادی پیچیده و چند بعدی است که منجر به آمادگی برای عمل می  شود هر فرد عادی می  داند که دارای عواطفی است و زندگی بدون عواطف، زندگی تیره، مکانیکی، و بیرنگ خواهد بود. از طرف دیگر سلامت روانی و عقلی شخص به سلامت عاطفی او بستگی دارد. زیرا نظر شخص نسبت به خودش، دیگران، اوضاع اجتماعی، و زندگی به طور کلی از چگونگی رشد و تکامل عواطف وی متاثر می-شود. به بیان دیگر، داوری  های هر فرد درباره  ی خود و دیگران و مسائل اجتماعی به کیفیت عواطف او بستگی دارد و شخصی که از رشد سالم هیجانی و عاطفی بهرمند نباشد هرگز فردی واقع بین، نیک  اندیش، درست کردار، و در نتیجه فرد مفید و موثر در پیشرفت جامعه نخواهد بود (شعاری نژاد، 1388).
هیجان  ها بسیار پیچیده  تر از آن هستند که ابتدا به چشم می  خورند. در نگاه اول همگی هیجان  ها را به عنوان احساس، می  شناسیم. ما شادی و ترس را می  شناسیم زیرا جنبه  ی احساسی آنها را طبق تجربه  ی ما خیلی بارز هستند. وقتی با تحدیدی مواجه می  شویم یا به سمت هدفی پیشرفت می  کنیم، تقریباً غیر ممکن است که متوجه جنبه  ی اساسی هیجان نشویم. اما به همان صورتی که بینی بخشی از صورت است، احساس  ها نیز فقط جزئی از هیجان  هاهستند (ریو، 2005، ترجمه  ی سیدمحمدی، 1390). امروزه علی رغم ایجاد تغییرات عمیق فرهنگی و تغییر در شیوه  ی زندگی و تجدد گرایی،بسیاری از افراد، در رویارویی با مسائل زندگی فاقد توانایی  های لازم و اساسی هستند و همین امر آنان را در مواجهه با مشکلات و مسائل روزمره  ی زندگی ناتوان و آسیب پذیر ساخته است. پژوهش  های بیشماری نشان داده  اند، که بسیاری از مشکلات بهداشتی و اختلالات روانی- هیجانی، ریشه  های روانی- اجتماعی دارند. بسیاری از آسیب  های اجتماعی ریشه در، عزت نفس پایین، ناتوانی در بیان احساس و فقدان مهارت  های ارتباطی دارد. انسان  ها برای مقابله  ی سازگارانه با موقعیت  های تنش  زا و کشمکش  های زندگی نیاز به آموختن برخی مهارت  ها دارند. هدف از این مهارتها کمک به افراد جهت شناخت هر چه بهتر نیازهای خود، برقراری روابط بین فردی مناسب و موثر، کنترل هیجانات، مدیریت داشتن بر شرایط تنش  زا و حل کردن هر چه بهتر مسائل و مشکلات افراد است. هیجان یک پدیده اساسی کارکرد انسان است که بصورت بهنجار دارای ارزش سازگارانه  ای برای افزایش اثربخشی ما در پیگیری اهداف می  باشد همه ما هیجان  های مختلفی را تجربه می  کنیم و تلاش می  کنیم از طریق روشهای اثر بخش با آنها مقابله کنیم (امامی نائینی، 1385).
هیجان  ها بسیار پیچیده  تر آز آن هستند که ابتدا به چشم می  خورند. در نگاه اول، همگی، هیجان  ها را به عنوان احساس، می  شناسیم زیرا جنبه  ی احساسی آنها، طبق تجربه  ی ما خیلی بارز هستند. وقتی با تهدیدی مواجه می  شویم یا به سمت هدفی پیشرفت می  کنیم، تقریباً غیر ممکن است که متوجه جنبه  ی احساسی هیجان نشویم. اما به همان صورتی که بینی، بخشی از صورت است، احساس  ها نیز فقط جزئی از هیجان  ها هستند (ریو ، 2005، ترجمه  ی سید محمدی، 1390). زمانی که شخص دست به کاری می  زند و متوجه می  شود که این کار در راستای اهداف خویش بوده است هیجانها بوجود می  آیند (لازاروس ، 1991). انسانها پس از تجربه وقایع تنش زا، از طریق افکار و دستگاه شناخت، هیجان  هایشان را تنظیم می  نمایند و این موضوع به طور تفکیک ناپذیری با زندگی در هم آمیخته است (گارنفسکی، کریج و ون اتن ، 2005) .با این وجود توانایی فرد در کنترل هیجان  هایش یکی از مهمترین قابلیت  ها است که باید آموخته شود. تنظیم هیجانی بعنوان فرآیند آغاز، حفظ، تعدیل و یا تغییر در بروز شدت یا استمرار احساس درونی و هیجان مرتبط با فرآیند  های اجتماعی-روانی، فیزیکی در به انجام رساندن اهداف فرد تعریف می  شود (ویمز و پینا ، 2010).
طبق نظریه بک (1967) اختلال تنظیم هیجانی با فعال شدن طرحواره  های بد کنش رابطه دارد. ریشه  های تحولی طرحواره  ها  ی ناسازگار اولیه ازعدم ارضاء نیازهای هیجانی اساسی، تجارب اولیه زندگی و خلق و خوی هیجانی نشأت می  گیرند. طرحواره  ها به دلیل ارضاء نشدن نیازهای هیجانی اساسی دوران کودکی به وجود می  آیند. فردی که از سلامت روان برخوردار است، می  تواند این نیازها  ی هیجانی اساسی را به طور سازگارانه  ای ارضاء کند. علاوه بر محیط زندگی اولیه عوامل دیگری نیز در شکل گیری طرحواره  ها نقش بازی می  کنند که در این میان خلق و خوی هیجانی کودک از اهمیت بسزایی برخوردار است (یانگ و همکاران، 2003، ترجمه  ی حمید پور و اندوز، 1392). افرادی که تنظیم هیجانی پایینی دارند، در پیش بینی خواسته  های دیگران توانایی کمتری دارند. آنها فشارهای محیط را درک نمی  کنند و هیجانهای خود را به خوبی مهار نمی  کنند و در نتیجه در مقابل وقایع مقاومت کمتری نشان می  دهند (ترینداد و جانسون ، 2000).

تنظیم روابط هیجانی با دیگران موضوعی لایه  دار و پیچیده و از دغدغــه  های درونی افراد است؛ چرا که احساس و عاطفه  ی انسانها، درگیر و دخیل در عملکرد آنان خواهدبود. به عبارت دیگر تنظیم هیجان، شامل به کارگیری تجربه ذهنی و فیزیولوژیگی هیجان  ها برای رسیدن به یک هدف می‌باشد (گراس ، 2002؛ تومسپون ، 1994). تفاوت قائل شدن بین تلفیق و اجتناب از هیجانها امری ذاتی است، که این شامل تغییر در شدت یا طول مدت تجربه هیجان، به جای تلاش برای جلوگیری یا به طور کامل خاموش کردن هیجان  های منفی است. اختلالات تنظیم هیجانی ، به عنوان یک عامل مشترک در سراسر طیفی از مشکلات هیجانی اشاره می  کند (برکینگ، اورت، وپرمن، مایر و کاسپر ، 2008).